Cây gạo có lẽ đã không còn quá xa lạ đối với người dân Việt Nam. Hình ảnh hoa gạo nở đỏ rửa cả một góc trời như một biểu tượng rất đẹp của làng quê. Tuy nhiên, ít ai biết được rằng cây gạo còn có tác dụng chữa bệnh, rất tốt cho sức khỏe. Bài viết sau đây sẽ cung cấp thông tin về cây gạo và những công dụng quý báu cần khám phá. Hãy cùng theo dõi ngay nhé!
Table of Contents
Cây gạo là cây gì?
Cây gạo có tên khoa học là Gossampinus malabarica (D. c.). Đây là cây thuộc họ gao. Một số tên gọi khác của cây gạo đó là mộc miên, hồng miên.
Đặc điểm của cây gạo
Cây gạo là một giống cây xanh khỏe mạnh. Cây có khả năng thích nghi tốt trong nhiều điều kiện môi trường.Cây gạo có chiều cao từ 10-20m, kích thước thân gỗ lớn, đường kính khoảng 3m. Trên bề mặt thân cây gạo thường có nhiều gai nhỏ. Gỗ bên trong khá mềm, yếu, không thể được ứng dụng cho quá trình sản xuất đồ dùng.
Cây gạo có bộ rễ ăn sâu vào lòng đất, rễ bám khỏe. Từ đó giúp cây đứng vững ở nhiều địa hình. Cây có hình dáng khẳng khiu, từ thân vươn dài các cành lớn sang ngang. Các cành nhỏ tập trung ở ngọn.
Lá thuộc dạng lá kép chân vịt, tích hợp 5 lá chét nhỏ. Họa gạo có màu sắc đỏ rực, đẹp mắt, có 5 cánh, cánh hoa dài, dày dặn. Bên trong hoa có nhị nhỏ, thuôn, trên đỉnh hoa có nhiều hạt đen. Hoa thường nở dày ở phía ngọn cây.
Mùa khô là thời điểm lá gạo rụng để hoa sẵn sàng bung nở sau đó. Quả sẽ đậu và mùa hè. Quả gạo khá giống với quả của cây phượng. Quả dài, tách thành từng hạt riêng biệt. Bên trong của quả gạo có chứa nhiều sợi nhỏ giống như sợi bông.
Phân bố, thu hái, chế biến cây gạo
Nguồn gốc của cây gạo từ Ấn Độ. Sau đó phát tán sang nhiều nước trong khu vực Đông Nam Á và vùng cận nhiệt đới Trung Hoa. Ở Việt Nam cây gạo được trồng nhiều ở một số tỉnh miền núi và đồng bằng.
Hầu hết các bộ phận của cây gạo như hoa, rễ, vỏ, quả, nhựa đều được thu hái. Mùa xuân là thời điểm thu hái hoa, rễ thu hoạch vào mùa thu. Sau đó đem về rửa sạch, thái nhỏ và phơi hoặc sấy khô bảo bảo để dùng dần.
Thành phần hóa học cây gạo
Qua các nghiên cứu cho thấy trong thành phần hóa học của cây gạo có chứa nhiều chất quan trọng như: acid catechutannic ở nhựa; đường, acid amin, pectin tannin. Hoa gạo có chứa nhiều nguyên tố vi lượng.
Hạt của hoa gạo có chứa dầu béo khô, stearin. Rễ của cây gạo non có chứa nhiều thành phần protein, chất béo, phosphatid (cephaclin), semul đỏ, tannin, arabinose và galactose.
Công dụng dược lý của cây gạo
Vỏ cây gạo theo đông có tính mát, vị đắng. Có công dụng tiêu sưng, lợi tiểu. Hoa của cây gạo có tính mát, vị ngọt. Có tác dụng lợi tiểu, thanh nhiệt. Rễ có vị đắng, tính mát giúp giảm đau tốt. Phần nhựa của cây gạo có tác dụng cầm máy, làm săn da, gây khát.
Tác dụng của cây gạo
Cây gạo và những công dụng quý báu cần khám phá được dân gian từ xưa áp dụng như:
Hoa gạo có tác dụng chữa viêm ruột, lỵ. Được sử dụng như trà uống vào mùa hè. Nước từ hoa gạo còn có tác dụng bổ âm, chữa chứng thiếu máu suy nhược rất tốt.
Vỏ cây gạo có tác dụng trong việc trị thấp khớp. Bên cạnh đó còn hỗ trợ cải thiện tình trạng đụng giập gãy xương. Đồng thời hỗ trợ cầm máu bị băng huyết khi được dùng kết hợp với hạt tươi, rễ non.
Rễ của cây gạo có tác dụng trong việc chữa đau thượng vị. Được sử dụng làm thuốc lợi tiểu, viêm hạch bạch huyết dạng lao. Chất gôm của cây gạo khi hòa vào nước sẽ mang lại hiệu quả tốt trong việc chữa bệnh lậu. Phần nhựa có tác dụng chữa rong kinh, tiêu chảy.
Cây gạo chữa bệnh gì?
- Chữa suy nhược cơ thể.
- Chữa đau lưng, đau gối mạn tính.
- Sưng nề do chấn thương.
- Bó gãy xương.
- Chữa bong gân.
- Chữa tê thấp đau mỏi.
- Chữa rối loạn tiêu hóa khi ăn đồ sống, lạnh.
- Hỗ trợ chữa trị chứng sốt cao.
- Chữa sưng đau vú sau khi sinh.
- Lợi sữa.
- Lưu thông khí huyết, bổ máu.
- Trị nôn ra máu.
- Trị ho ra máu.
- Hỗ trợ chữa lỵ trực khuẩn, viêm ruột, đi đại tiện ra máu.
- Chữa quai bị.
- Chữa đau răng.
- Chữa ho có đờm do phế nhiệt.
- Trị tiểu tiện không thông.
- Chữa đau vùng thượng vị.
- Trị bỏng.
- Chữa mụn nhọt sưng tấy.
- Nam giới liệt dương, yếu sinh lý.
- Trị ngứa vùng hậu môn sinh dục.
- Trị trĩ xuất huyết.
Lưu ý khi sử dụng cây gạo
Tất cả bộ phận của cây gạo đều có thể sử dụng để làm thuốc. Cây gạo phù hợp cho nhiều đối tượng dùng.
Đặc biệt là những người đang gặp vấn đề về đường tiêu hóa, xương khớp, mụn nhọt,…
Tuy lành tình nhưng nếu dị ứng với thành phần nào có trong cây gạo thì không nên dùng.
Phụ nữ mang thai và trẻ nhỏ không nên dùng.
Cần tham khảo ý kiến của bác sĩ, chuyên gia để sử dụng đúng cách, hiệu quả.
Hy vọng bài viết đã giúp bạn đọc hiểu hơn về cây gạo và những công dụng quý báu cần khám phá. Chúc bạn có thêm nhiều niềm vui và luôn khỏe mạnh!
Trả lời