Cây từ bi trong đông y được xem là một loại thảo dược quý. Thường được sử dụng giống như một loại thuốc có tác dụng hỗ trợ chữa bệnh, tốt cho sức khỏe. Hãy cùng nhau tìm hiểu về Cây đại bi và 20+ Tác dụng chữa bệnh ít ai biết ngay bài viết sau đây nhé!
Table of Contents
Cây đại bi là gì?
Cây đại bi hay còn có các tên gọi khác như: Từ bi xanh, Băng phiến, Đại ngải… Tên khoa học của cây đại bi là Blumea balsamifera (L.) DC. Đây là cây thuộc họ cúc (Asteraceae). Cây đại bi có tính mát, hơi đắng.
Đặc điểm của cây đại bi
Cây đại bi có cao khảng 1 đến 2m, là một loại cây nhỏ. Thân cây đai bi có khía rãnh phân cành ở ngọn. Lá mọc so le, có chiều rộng từ 3 đến 6cm, chiều dài từ 8 đến 30cm phiến lá hình bầu dục. Gân lá của cây đại bi xuất hiện chằng chịt và tạo thành 1 mạng lưới lộ rõ ở cả 2 mặt lá. Mặt dưới của lá có lông nhạt và có màu trắng nhạt.
Mặt trên của lá có màu lục sẫm, ít lông. Mép lá nguyên hoặc xẻ thành nhiều răng cưa. Ở gốc lá có 2, 4 hoặc 6 thùy nhỏ. Điều này là do phiến lá dưới xẻ rất sâu. Lá khi vò thì phần băng phiến sẽ tỏa ra mùi thơm dễ chịu.
Hoa đại bi hình ngù ở kẽ lá và đầu cành, mọc thành cụm. Mỗi cụm hoa gồm nhiều đầu màu vàng và có cuống ngắn. Trên mỗi hoa thường xuất hiện nhiều lông tơ.
Lá bắc thường xếp thành nhiều hàng không đều nhau. Trong đầu lá có nhiều hoa cái mọc xung quanh. Hoa lưỡng tính mọc ở phần giữa. Màu lông có màu gỉ sắt.
Tràng hoa cái hình ống có 3 răng. Tràng hoa lưỡng tính có hình trụ, 5 răng, 5 nhị, bầu hình trụ, lông ít, có chùm lông ở đỉnh. Toàn cây có lông trắng, mềm và có mùi thơm như long não. Khoảng thời gian hoa quả xuất hiện là vào tháng 3-5.

Cây đại bi mọc ở đâu?
Cây đại bi mọc phổ biến ở Việt Nam, Trung Quốc. Ngoài ra, cây còn phân bố ở một số nước nhiệt đới Nam Á, từ Ấn Độ đến Philippin, Indonesia, Malaysia,…
Cây đại bi ở Việt Nam thường mọc hoang ở khắp nơi tại vùng đồng bằng, trung du. Đại bi mọc nhiều ở ven đường, quanh làng hoặc mọc trên những đồng cỏ.
Tại những đồi núi đã phát quang và có nhiều ánh sáng cũng là nơi cây đại bi mọc nhiều. Chúng thường mọc thành bãi rộng.
Bộ phận dùng, thu hái, chế biến và bảo quản
Lá đại bi là bộ phận được sử dụng. Có thể thu hái quanh năm nhưng nhiều nhất là vào mùa hạ.
Cây đại bi được thu hái toàn thân vào mùa hạ. Có thể dùng tươi hoặc phơi/sấy khô sắc thành nước hoặc cao. Có thể chưng cất là non và búp đã rửa sạch. Sau đó cho thăng hoa thành Mai hoa băng phiến (hay còn được gọi là Long não Đại bi).
Bảo quản nơi khô ráo, thoáng mát.

Thành phần hóa học của cây đại bi
Trong thành phần của cây đại bi có chứa tinh dầu. Cùng với một số hoạt chất như: Protit, lipit, xenluloza, caroten, canxi, Fe và vitamin C. Lá dược liệu có chứa thành phần từ 0,2 đến 1,8% tinh dầu.
Thành phần chủ yếu là cineol, limonen, L-camphor, acidmyristic, aicd palmitic, sesquiterpen alcol và D-borneol.
Borneol là thành phần chính của hoa dược liệu (mai hoa băng phiến, băng phiến đại bi). Chất này có tinh thể óng ánh và có màu trắng giống như hoa mai.

Với các thành phần dược tính, hoạt chất có lợi, cây cúc tần có công dụng:
- Sử dụng trong điều trị gai cột sống, giảm đau nhức xương khớp
- Giảm tình trạng sốt, điều trị cảm cúm
- Điều trị bệnh bí tiểu
- Tăng cường chức năng hoạt động của hệ tiêu hóa
- Tác dụng kháng khuẩn, chống nấm hiệu quả
- Giảm đau nhanh chóng
Theo Đông y, cúc tần thuộc nhóm cây có tính mát, vị hơi đắng. Thảo dược này có tác dụng kinh phế và thận, được sử dụng trong nhiều bài thuốc điều trị bệnh như:
- Các tình trạng bệnh hô hấp như: Viêm họng, ho, cảm cúm, sổ mũi, long đờm,…
- Giảm đau: Đau tức ngực, đau bụng, đau dạ dày, đau răng, đau lưng, đau bụng sau sinh, hậu sản, đau bụng kinh,…
- Giảm viêm nhiễm: Điều trị viêm da mủ, nhiễm trùng, ngứa da, mề đay khó chịu
- Chấn thương: Điều trị vết thương, chấn thương, hôn mê, tan máu bầm,…
Cách dùng và liều lượng
Để điều trị bệnh mang lại hiệu quả tốt, an toàn với sức khỏe người bệnh cần lưu ý một số vấn đề về liều lượng và cách dùng với cây cúc tần như sau:
Liều dùng:
- Dùng khoảng 6 – 12g lá/ ngày
- Dùng khoảng 15 – 30g rễ/ ngày
Lưu ý: Tuyệt đối không lạm dụng, sử dụng cây cúc tần với hàm lượng quá lớn trong một ngày, có thể sẽ gây ra những ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe
Cách dùng:
Tùy vào từng tình trạng bệnh sẽ có những bài thuốc sử dụng cây cúc tần hoặc kết hợp với các nguyên liệu, thảo dược để mang lại hiệu quả tốt nhất. Theo đó, cách dùng cây cúc tần phổ biến nhất là dùng điều trị trong theo đường uống và điều trị ngoài theo đường ngâm rửa. Cụ thể là:
- Điều trị trong: Người bệnh dùng lá hoặc rễ cây cúc tần tươi, phơi hoặc sấy khô sắc thuốc uống. Ngoài ra có thể nấu cô thành cao sau đó chia theo liều lượng hòa uống trong ngày theo chỉ định của thầy thuốc.
- Điều trị ngoài: Có thể giã nát dùng đắp, rửa hoặc ngâm với rượu đắp ngoài da.
Cây đại bi chữa bệnh gì?
Cây đại bi và 20+ Tác dụng chữa bệnh ít ai biết gồm có:
1, Chữa cảm mạo, ho, sốt nóng.
2, Trị thấp khớp.
3, Điều trị chứng đau bụng kinh.
4, Chữa căng thẳng.
5, Chữa viêm khí quản.
6, Điều trị chân răng thối loét.
7, Chữa lòi dom (sa trực tràng).
7, Chữa lòi dom (sa trực tràng).
8, Chữa ghẻ.
9, Chữa bị ngất, hôn mê.
10, Chữa sau khi sinh nhức khớp.
11, Chữa sau sinh trúng phong.
12, Chữa đầy bụng, khó tiêu.
13, Điều trị bệnh viêm họng mãn tính, viêm amidan.
14, Điều trị hôn mê, chứng phong cấm khẩu.
15, Bài thuốc từ cây Đại bi điều trị ho.
16, Chữa phong thấp, bị thương đau nhức. Chữa đi ngoài, đau bụng lạnh da, cảm ngất không tỉnh.
17, Trị lở ngứa, bị thương sưng đau.
18, Điều trị long đờm.
19, Điều trị thấp khớp.
20, Điều trị bí tiểu.
21, Giúp tăng cường hệ tiêu hóa.
22, Điều trị gai cột sống.
23, Điều trị gai cột sống, đau nhức xương.
Xem Thêm:
- CÂY ĐẠI TƯỚNG QUÂN VÀ NHỮNG BÀI THUỐC CHỮA BỆNH “THẦN KÌ”
- HƠN 6 TÁC DỤNG CỦA CÂY HUYẾT GIÁC LOẠI CÂY HAY BỊ NHẦM VỚI DỨA NÚI
- CÂY DỪA CẠN VÀ 14 TÁC DỤNG ĐẾN NGỠ NGÀNG CỦA CHÚNG
Các bài thuốc chữa bệnh từ cây đại bi
Dưới đây là thông tin về những bài thuốc có sử dụng cây đại bi làm vị thuốc:
Bài thuốc chữa chứng thấp khớp
Sắc 30g rễ cây đại bi cùng với 30g kê huyết đằng lấy nước uống mỗi ngày chỉ 1 thang duy nhất. Hoặc cũng có thể ngâm với rượu trắng để uống.
Bài thuốc chữa cảm mạo, ho, sốt nóng
- Bài thuốc 1: Sắc 5 – 12g lá cây đại bi lấy nước uống trực tiếp. Nên kết hợp thêm với dùng 1 nắm lá dược liệu nấu nước xông. Trường hợp này có thể nấu nước xông cùng các loại lá có tinh dầu khác.
- Bài thuốc 2: Cần có 20g cây đại bi (phần rễ và lá), 20g đinh lăng, 20g cam thảo, 20g rễ bưởi. Các vị thuốc sắc lấy nước uống trong ngày với liều 1 thang/ngày. Cần duy trì liên tục trong 5 – 7 ngày.
- Bài thuốc 3: Lấy 15g lá cây đại bi, 10g lá bàng, 8g hương nhu sắc với 400ml nước trên lửa nhỏ lấy 200ml. Chia làm 2 lần uống trong ngày khi còn ấm. Dùng với liều lượng chỉ 1 thang/ngày.
Bài thuốc chữa ho
Đem phơi khô 200g lá cây đại bi, 50g lá chanh, 100g rễ cà gai leo, 100g rễ thủy xương bồ, 100g sả củ cùng với 50g trần bì rồi cắt nhỏ. Cho hết vào ấm sắc chung với nước 2 lần để lấy 700ml. Lọc bỏ bã sau đó thêm 300ml siro để có được 1 mít cao. Mỗi lần lấy uống 20ml với tần suất 2 lần/ngày.
Bài thuốc chữa đau bụng kinh
Đem 30g rễ cây đại bi cùng với 15g ích mẫu sắc trên lửa nhỏ cùng 1 thăng nước để lấy phân nửa. Có thể chia đều lượng thuốc thành nhiều lần uống trong ngày, dùng 1 thang/ngày.
Bài thuốc chữa bệnh nha chu
Đem 0,6g mai hoa băng phiến, 0,39g thanh đại, 0,1g bạch phàn, 0,1g ngũ bội tử tán thành bột mịn rồi trộn đều lại với nhau. Sau khi súc miệng sạch thì dùng tăm bông chấm vào thuốc bột và bôi trực tiếp vào chỗ bị viêm.
Bài thuốc chữa lòi dom
Đem 1 nắm lá đại bi cùng với 1 nắm lá câu đằng đều ở dạng tươi giã cho nát rồi đắp trực tiếp vào vị trí tổn thương.
Bài thuốc chữa viêm tai giữa có mủ
Tán bột 2,5 g băng phiến, 0,5g xạ hương, 10g mẫu lệ, 10g chương đơn, 15g long cốt, 10g hoàng liên rồi trộn đều. Mỗi lần tiến hành thổi một ít thuốc bột vào tai.
Bài thuốc trị đau đầu
Cuộn 3g lá cây đại bi trong giấy rồi đốt lên. Sau đó cho hơi thuốc xông vào mũi đến khi có thể nôn ra đờm và nhớt.
Bài thuốc chữa viêm họng có đờm ở cổ
Tán nhuyễn 1g mai hoa băng phiến, 3g đằng tâm thảo, 2,5g phèn chua, 2g hoàng bá rồi trộn đều. Mỗi lần dùng lấy khoảng 2 – 3g để thổi trực tiếp vào trong cổ họng.
Bài thuốc trị bệnh ghẻ
Giã nát 1 nắm lá cây từ bi tươi rồi đắp trực tiếp lên vết thương. Ngoài ra nên dùng lá cây tươi nấu nước để tắm hằng ngày giúp nâng cao công dụng.
Các bài thuốc khai khiếu, hồi tỉnh
- Bài thuốc 1: Đem tán 7,5g mai hoa băng phiến, 7,5g xạ hương, 30g chu sa, 30g sừng tê giác, 30g đồi mồi, 30g hùng hoàng, 30g hổ phách, 15g ngưu hoàng, 45g an tức hương, 50 lá vàng lá thành bột mịn. Mỗi lần lấy uống 0,8g với nước sôi ấm, tần suất 1 – 2 lần/ngày.
- Bài thuốc 2: Lấy 10g mai hoa băng phiến, 63g ngưu hoàng, 63g uất kim, 63g tê giác, 63g hoàng liên, 63g hoàng cầm, 63g chi tử, 65g hùng hoàng, 20g xạ hương. Các vị thuốc đem hoàn thành viên và dùng theo chỉ dẫn của thầy thuốc.
- Bài thuốc 3: Sử dụng 8g mai hoa băng phiến, 12g chu sa, 63g hùng hoàng, 125g phèn xanh, 500g diêm tiêu. Đem tán hết các vị thuốc thành bột mịn rồi trộn đều. Mỗi lần lấy 0,04g điểm vào gốc mắt và 1,2g uống với nước sôi ấm.
Bài thuốc chữa căng thẳng
Lấy 50g cây đại bi, 100g đu đủ, 50g hoa cúc trắng cùng với 100g óc lợn (cho vào sau) nồi đun sôi với 1 lít nước sau đó cho óc lợn vào đun thêm chừng 20 phút cho nhừ. Ăn nóng mỗi ngày 2 lần trước bữa cơm chín liên tục trong 1 tuần.
Bài thuốc chữa viêm khí quản
Sử dụng 20g lá đại bi già, 2 nắm gạo, 50g thịt lợn nạc băm nhuyễn cùng với 3g gừng nấu thành cháo rồi nêm nếm gia vị cho vừa miệng. Chia làm 3 lần ăn trong ngày, dùng liên tục trong 3 ngày.
Xem thêm:
- CÂY DÀNH DÀNH VÀ NHỮNG CÔNG DỤNG TUYỆT VỜI TRONG CHỮA BỆNH
- CÂY DỪA CẠN VÀ 14 TÁC DỤNG ĐẾN NGỠ NGÀNG CỦA CHÚNG
- 9 CÔNG DỤNG CỦA CÂY DIỆP HẠ CHÂU ĐẮNG TRONG ĐÔNG Y
Lưu ý khi sử dụng cây đại bi
Trong quá trình sử dụng các bài thuốc chữa bệnh từ cây cúc tần, người bệnh cần lưu ý:
- Các bài thuốc chữa bệnh với cây cúc tần cần được chỉ định theo liều lượng, kê đơn, bốc thuốc của thầy thuốc chuyên khoa. Tuyệt đối không tự ý lạm dụng, dùng quá liều có thể gây ra một số ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe.
- Cần lựa chọn nguồn thuốc sạch để đảm bảo an toàn và mang lại hiệu quả điều trị tốt nhất.
- Trong quá trình sơ chế, xử lý thuốc cần đảm bảo về an toàn vệ sinh thực phẩm để thuốc phát huy tốt nhất hiệu quả điều trị và an toàn với sức khỏe.
- Không sử dụng lá cúc tần có các đối tượng bị mẫn cảm với các thành phần trong thảo dược.
Trên đây là thông tin về Cây đại bi và 20+ Tác dụng chữa bệnh ít ai biết. Thông tin chỉ có tính chất tham khảo. Nếu muốn sử dụng cây đại bi cần phải hỏi qua ý kiến của bác sĩ hoặc thầy thuốc có chuyên môn nhé!
Trả lời