Cây nhân trần đã không còn xa lạ gì với nhiều người trong y học cũng như cuộc sống hằng ngày. Vị thuốc này đem lại nhiều giá trị tốt cho sức khỏe nếu biết cách sử dụng hợp lý. Hãy cùng tìm hiểu 19 tác dụng của nhân trần trong chữa bệnh ít ai biết cũng như lưu ý khi sử dụng để đạt hiệu quả được chia sẻ ngay sau đây.
Table of Contents
Nhân trần là gì?
Nhân trần gồm có 3 loại đó là nhân trần, nhân trần bồ bồ và nhân trần tím.
Nhân trần (miền Bắc) và nhân trần đực (miền Nam) còn có một số tên gọi khác đó là chè nội, hoắc hương núi, chè cát, tuyến hương lam. Tên khoa học của nhân trần là Adenosma glutinosum L. Dure. Đây là loại cây thuộc họ Hoa mõm chó (Scrophulariaceae).
Tên khoa học của Nhân trần bồ bồ là Adenosma captitatum Benth. Loại cây này cũng thuộc họ Hoa mõm chó.
Tên khoa học của Nhân trần tím là Adenosma bracteosum Bonatti. Đây cũng là một loại cây thuộc họ mõm chó. Cây có thân và cành màu tím đỏ.
Trong phạm vi của bài viết hôm nay chúng ta sẽ tìm hiểu nhiều hơn về loại nhân trần (đực). Đây là loại được sử dụng phổ biến nhất.
Đặc điểm cây nhân trần
Nhân trần thuộc loại cây thân thảo, sống lâu năm. Cây có chiều cao 0,5-1m, thân cây tròn có lông. Lá cây nhân trần có hình trái xoan nhọn, mọc cách. Mép lá có hình răng cưa, có lông và gân lá. Toàn thân và lá nhân trần có mùi thơm.
Cụm hoa nhân trần thường mọc thành chùm dạng bông. Hoa mọc ở kẽ lá hoặc đầu cành. Hoa nhân trần có màu lan tím, đài hoa có 5 răng xếp thành hình chuông. Quả dạng nang, hình trứng. Mỗi quả có chứa các hạt nhỏ màu vàng. Tất cả các bộ phận của cây đều có thể sử dụng được.

Phân bố và thu hái nhân trần
Nhân trần chủ yếu phân bổ nhiều ở những nước có khí hậu nhiệt đới và tại một số đảo lớn ở châu Á.
Tại Việt Nam, cây nhân trần thường mọc hoang ở ven đồi, rừng và nương rẫy. Hoặc có thể được trồng nhiều ở vùng đồi núi, như Phú Thọ, Vĩnh Phúc, Bắc Giang,…
Có thể thu hái cây nhân trần khi đang ra hoa vào khoảng tháng 4-7. Sau khi hái đem về rửa sạch và phơi khô trong bóng râm. Bảo quản dược liệu trong túi kín và tránh ánh nắng cũng như ẩm ướt.
Thành phần hóa học của nhân trần
Trong thành phần hóa học của cây nhân trần có chứa các chất như: sampoin triterpenic, flavonoid, coumarin, acid nhân thơm và tinh dầu.
Cả cây nhân trần chỉ có 1% tinh dầu có mùi cineol mà thành phần là terpen và ancol.
Nhân trần theo đông y có tính ấm, vị hơi cay, đắng, mùi thơm dễ uống. Thường được sử dụng để thanh nhiệt giải độc cơ thể, tiêu viêm, chống ngứa,…

Công dụng của nhân trần
19 tác dụng của nhân trần trong chữa bệnh ít ai biết đã được tổng hợp lại như sau:
- Hỗ trợ chữa bệnh viêm gan cấp hoặc mạn tính gây vàng da.
- Hỗ trợ chữa trị viêm gan vàng da cấp tính có sốt.
- Hỗ trợ chữa da bị viêm nề và ngứa nhiều.
- Lợi tiểu.
- Hỗ trợ điều trị chứng mất ngủ, ngủ không sâu giấc.
- Giảm huyết áp.
- Kháng khuẩn, chống viêm các vết thương.
- Hỗ trợ điều trị chứng máu khó đông.
- Chữa say nắng, đau đầu, sốt.
- Mát gan, thanh nhiệt.
- Giảm tác hại của bia rượu đến gan.
- Phòng chống viêm túi mật, sỏi mật.
- Hỗ trợ chữa bệnh viêm gan giai đoạn có di chứng như chán ăn, đầy bụng, khó tiêu.
- Hỗ trợ chữa đau mắt, sưng đỏ.
- Hỗ trợ chữa bệnh viêm gan vàng da vàng mắt cấp tính.
- Chữa chứng đầy bụng, khó tiêu.
- Chữa sốt, vàng da.
- Chữa chân tay lạnh, ra nhiều mồ hôi.
- Hỗ trợ chữa cho người bị tỳ hư, thấp khớp, sắc mặt u ám, mệt mỏi, không muốn ăn uống.

Lưu ý khi dùng nhân trần
Kiêng sử dụng nhân trần cho trường hợp vàng da không phải do thấp nhiệt sinh ra.
Không sử dụng nhân trần cho phụ nữ đang mang thai và cho con bú.
Nếu dùng nhân trần cho những người không có bệnh lý về gan và thận sẽ khiến gan và thận phải hoạt động nhiều. Từ đó có thể dẫn đến tình trạng mất nhiều nước và dễ sinh bệnh.
Không sử dụng nhân trần chung với cam thảo. Vì có thể gây giảm tác dụng của thuốc, gây tương tác thuốc không có lợi cho sức khỏe.
Không lạm dụng dùng nhiều nhân trần. Điều này có thể gây tình trạng mệt mỏi. Nhân trần có thể làm hạ huyết áp nên những người bị huyết áp thấp khi uống nhân trần nên thêm gừng vào nước nếu không sẽ khiến huyết áp tụt nhanh chóng gây nhiều nguy hiểm.
Hy vọng với 19 tác dụng của nhân trần trong chữa bệnh ít ai biết đã giúp bạn đọc có thêm được kiến thức bổ ích về vị thuốc này. Trước khi sử dụng nhân trần nói riêng cũng như các vị thuốc khác nói chung hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để áp dụng an toàn, hiệu quả.
Trả lời